Το νέο ψηφιακό περιβάλλον της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) φέρνει σημαντικές αλλαγές για την ελληνική φορολογική νομοθεσία και τις διαδικασίες ελέγχου.
Πλέον, μια ανώνυμη καταγγελία μπορεί να «δέσει» μια επιχείρηση ή έναν ιδιώτη σε φορολογική και τελωνειακή παρακολούθηση για πολλά χρόνια, χωρίς καν να αποδειχτεί κάποια παρανομία. Η νέα αυτή πραγματικότητα είναι κάτι περισσότερο από μια απλή διαδικασία καταγγελίας.
Ενδέχεται να οδηγήσει σε «φόβο» και «ομηρία» για εκείνους που κατηγορούνται, και ειδικά για εκείνους που δεν έχουν αποδείξεις να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Ο νέος κανονισμός της ΑΑΔΕ αναφέρει πως κάθε άτομο ή επιχείρηση που είναι αντικείμενο καταγγελίας για παραβάσεις σχετικές με τη φορολογία ή τα τελωνεία, θα «καταγράφεται» σε ειδική βάση δεδομένων για το μέλλον. Η διάρκεια παραμονής σε αυτή τη βάση εξαρτάται από τη φύση της καταγγελίας και μπορεί να φτάσει τα 10 ή 12 χρόνια.
Φορολογικές παραβάσεις: Μπορεί να διαρκέσουν 10 χρόνια.
Τελωνειακές παραβάσεις: Μπορεί να διαρκέσουν 12 χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν δεν αποδειχτεί τίποτα, ο «υποψήφιος» παραβάτης παραμένει υπό παρακολούθηση για μια δεκαετία ή περισσότερο.
Η δυνατότητα υποβολής καταγγελιών χωρίς να δίνεται το όνομα ή τα στοιχεία του καταγγέλλοντος έχει προκαλέσει μεγάλη αύξηση στον αριθμό των αναφορών. Η νέα πλατφόρμα της ΑΑΔΕ επιτρέπει σε οποιονδήποτε πολίτη να καταθέσει καταγγελία, ακόμα και χωρίς αποδείξεις, αρκεί να αναφέρει το περιστατικό. Μέχρι το 2024, πάνω από 70.000 καταγγελίες έχουν κατατεθεί, με 27.500 από αυτές να αφορούν σοβαρές φορολογικές ή τελωνειακές παραβάσεις.
Αυτό σημαίνει ότι η φορολογική και τελωνειακή παρακολούθηση μπορεί να «χτυπήσει» οποιονδήποτε χωρίς προειδοποίηση, ακόμα και χωρίς επαρκή στοιχεία ή αποδείξεις.
Ορισμένες καταγγελίες προέρχονται από ανθρώπους με προσωπική εμπλοκή στην υπόθεση: πρώην συνεργάτες, απολυμένοι υπάλληλοι, ή ακόμα και ανταγωνιστές που προσπαθούν να εκδικηθούν. Αν και το σύστημα υποτίθεται ότι στοχεύει στη διασφάλιση της φορολογικής διαφάνειας, η αδυναμία ελέγχου της «καλής πρόθεσης» του καταγγέλλοντος, οδηγεί σε καταγγελίες που μπορεί να είναι κακοπροαίρετες ή εκδικητικές.
Αυτός ο νέος μηχανισμός έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία, καθώς δεν χρειάζονται αποδείξεις για να κατατεθεί μια καταγγελία και να παραμείνει ενεργή για πάνω από δέκα χρόνια. Έτσι, ακόμα και αν κάποιος αποδείξει ότι ήταν αθώος, η «ετικέτα» της παρανομίας μπορεί να τον ακολουθεί για περισσότερο από μια δεκαετία.
Παρά την τυπική παραγραφή των φορολογικών παραβάσεων, η νέα νομοθεσία επιτρέπει την επιμήκυνση της διαδικασίας ελέγχου για ειδικές περιπτώσεις:
Αν η φοροδιαφυγή ξεπερνά τις 100.000 ευρώ.
Αν η παράβαση αφορά σε ΦΠΑ άνω των 50.000 ευρώ.
Αν βρεθούν νέα επιβαρυντικά στοιχεία μετά την πενταετία.
Αυτό σημαίνει ότι μια καταγγελία που υποβλήθηκε ακόμα και χωρίς αποδείξεις, μπορεί να «προβληματίσει» κάποιον για πολλά χρόνια, ειδικά αν αφορά σε μεγαλύτερες χρηματικές ποσά ή αν ανακύψουν νέα δεδομένα.
Η διαδικασία υποβολής καταγγελίας είναι πολύ απλή και γίνεται μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ. Ο καταγγέλλων δεν χρειάζεται να δώσει το όνομά του ή να εισάγει στοιχεία φορολογικού μητρώου. Αρκεί να αναφέρει τα βασικά στοιχεία της υπόθεσης:
Ποιος είναι ο κατηγορούμενος (φυσικό ή νομικό πρόσωπο).
Τι ακριβώς φέρεται να έχει κάνει (παράβαση).
Που και πότε συνέβη η παραβίαση.
Η κατηγορία (φορολογία, τελωνεία, διαφθορά).
Η έλλειψη αποδείξεων τη στιγμή της καταγγελίας δεν είναι πρόβλημα. Η ΑΑΔΕ καταχωρεί την καταγγελία και δημιουργεί τον «φάκελο», ο οποίος μπορεί να παραμείνει ανοιχτός και να παρακολουθείται για χρόνια.
Η εφαρμογή της ψηφιακής καταγγελίας μπορεί να φέρει στο προσκήνιο μια σύγχρονη εκδοχή των παλαιών μεσαιωνικών πρακτικών, όταν οι πολίτες έριχναν καταγγελίες σε «στοιχειωμένα» κουτιά για να καταδώσουν τους συνανθρώπους τους. Η διαφορά τώρα είναι ότι μια ανώνυμη καταγγελία μπορεί να «στεγαστεί» στη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ για πολλά χρόνια χωρίς να έχει αποδειχτεί καμία παρανομία.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι όλη αυτή η διαδικασία μπορεί να συμβεί χωρίς να εκδοθεί επίσημη απόφαση ή έστω προκαταρκτική απόφαση από τα αρμόδια δικαστήρια. Επιχειρήσεις ή άτομα μπορεί να παραμείνουν σε καθεστώς επιτήρησης, χωρίς να τους έχει ασκηθεί καμία κατηγορία, και να επηρεαστούν αρνητικά από την «σκιώδη» αυτή παρουσία της ΑΑΔΕ. Από την απειλή ενός αιφνιδιασμένου φορολογικού ελέγχου μέχρι την αδυναμία για χρηματοδότηση ή επιχειρηματική ανάπτυξη, οι συνέπειες είναι σημαντικές.
Η νέα διαδικασία καταγγελιών στην ΑΑΔΕ, παρόλο που αποσκοπεί στην ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας, δημιουργεί ανησυχίες για την αθέμιτη εκμετάλλευση του συστήματος. Οι επιχειρηματίες και οι πολίτες καλούνται να ζουν με τον φόβο μιας ανώνυμης καταγγελίας που μπορεί να τους ακολουθεί για 12 χρόνια, ακόμα κι αν δεν αποδειχθεί καμία παράβαση.
Μάθετε πρώτοι τα νέα στο enaklik.com
Οι κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί αποτελούν μια συνηθισμένη πρακτική για οικογένειες και συγγενικά πρόσωπα, αφού διευκολύνουν την καθημερινή διαχείριση των χρημάτων.
Το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι τα τέλη του 2026, αναμένεται να φέρει σημαντικές αλλαγές για όσους έχουν οφειλές, όπως ενοίκια, λογαριασμούς ρεύματος, χρέη προς εφορίες και τράπεζες.
12 φορολογούμενοι είναι οι μεγάλοι τυχεροί της ετήσιας μεγάλης κλήρωσης της ΑΑΔΕ που κερδίζουν από 100.000 ευρώ ο καθένας.
Η κυβέρνηση προετοιμάζει παρεμβάσεις στο σύστημα τεκμαρτού προσδιορισμού εισοδήματος για ελεύθερους επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με στόχο να μειώσει αδικίες και να περιορίσει το πολιτικό κόστος που προκύπτει από την εφαρμογή του συστήματος.
