Εξοικονομώ 2021: Οδηγός εφαρμογής προγράμματος-Επιλέξιμες κατοικίες-Διάρκεια προγράμματος

Tο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021», είναι το νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, που αποτελεί το διάδοχο σχήμα των προγραμμάτων «Εξοικονόμηση κατ' Οίκον» και «Εξοικονομώ Αυτονομώ», με συνολικό προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 632 εκατ. ευρώ.

Το Πρόγραμμα αφορά σε κτήρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο, χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία και των οποίων οι ιδιοκτήτες πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. 

Σύντομη περιγραφή - Διάρκεια Προγράμματος

Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο Πρόγραμμα εξετάζει εάν πληροί τα κριτήρια, συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας του και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής 12 Απόδοσης (Α' ΠΕΑ). 

Κατόπιν, κατά το διάστημα υποβολής αιτήσεων, συμπληρώνει την αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος. 

Επιλέξιμες είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του ΠΕΑ της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης (που αποτελεί την ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας των σχετικών δαπανών). 

Μέρος των παρεμβάσεων δύναται να πραγματοποιηθεί και πριν από την έκδοση της απόφασης υπαγωγής, με αποκλειστική ευθύνη του Ωφελούμενου Η υποβολή της αίτησης, η παρακολούθηση της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας καθώς και οι ενέργειες για την ολοκλήρωση του έργου, συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών για την πιστοποίηση ολοκλήρωσης του έργου, μπορεί να ανατίθεται από τους δυνητικά Ωφελούμενους σε σύμβουλο έργου. 

Οι δυνητικά Ωφελούμενοι (ή οι σύμβουλοι του έργου) αναρτούν στο πληροφοριακό σύστημα του Προγράμματος στοιχεία που αφορούν στο ΠΕΑ, στις παρεμβάσεις που έχουν προκύψει από το ΠΕΑ και οδηγούν στην επίτευξη του ενεργειακού στόχου, το αντίστοιχο κόστος αυτών καθώς και λοιπά δικαιολογητικά.  

Η δαπάνη για το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, η δαπάνη του συμβούλου έργου, η αμοιβή για την έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας, καθώς και τυχόν λοιπές δαπάνες μελετών, καλύπτονται σε ποσοστό 100% από το Πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου και της απαιτουμένης εξοικονόμησης ενέργειας του προγράμματος.  

Τα έργα των Ωφελούμενων (φυσικό και οικονομικό αντικείμενο) θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής. Εντός των πρώτων έξη (6) μηνών του άνω διαστήματος, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) των επιλέξιμων εργασιών βάσει επιλέξιμου προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση, η αίτηση θα οδηγείται σε διαδικασία απένταξης. Πέραν του ανωτέρω διαστήματος των 12 μηνών ολοκλήρωσης του έργου, δίνεται δυνατότητα παράτασης για διάστημα ως και τρεις (3) μήνες, κατόπιν εξέτασης αιτιολογημένου αιτήματος. Αιτήματα λόγω περιπτώσεων ανωτέρας βίας εξετάζονται χωριστά κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος. 

 Επιλέξιμες Κατοικίες 

Μονοκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει μία ιδιοκτησία, που διατάσσεται σε μία ή περισσότερες στάθμες, με κύρια χρήση κατοικίας. Στον ορισμό της μονοκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων μικτής χρήσης με χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ. καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο). Εκδίδεται ΠΕΑ α) για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή β) για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για το τμήμα του κτηρίου που αφορά στην μοναδική κατοικία του κτηρίου.  

Πολυκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει περισσότερες από μία κτηριακές μονάδες - ιδιοκτησίες με κύρια χρήση κατοικίας, σε οριζόντια ή/και κατακόρυφη διάταξη. Στον ορισμό της πολυκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων κατοικίας που περιλαμβάνουν και χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ. καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο). 

Εκδίδεται ΠΕΑ για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Πολυκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή το τμήμα του που αφορά στο σύνολο των κατοικιών του κτηρίου.

Διαμέρισμα: κτηριακή μονάδα - ιδιοκτησία (κατοικία) εντός κτηρίου με χρήση πολυκατοικίας. Εκδίδεται ΠΕΑ για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Πολυκατοικία» και αναγράφεται τίτλος για την κτηριακή μονάδα (π.χ. Διαμέρισμα Α1) 

Γενικές Προϋποθέσεις Επιλεξιμότητας Κατοικίας 

Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις: 

• Υφίσταται νόμιμα. 

• Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα. 

• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία. 

• Έχει καταταγεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α' Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ. 

Ωφελούμενοι - Αιτήσεις - Εισοδηματικές Κατηγορίες - Επιχορήγηση

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. 

Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντα θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του Προγράμματος (φορολογικό έτος 2020) όπως και κατά την υποβολή της αίτησης. 

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία: αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. 

Αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας αφορά σε έτερο πρόσωπο μη συγκύριο (δωρεάν παραχώρηση / ενοικίαση), δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των συγκυρίων με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα). Για τη νομιμότητα της κατοικίας ο αιτών θα πρέπει να προσκομίσει τα σχετικά νομιμοποιητικά της έγγραφα 

Η κύρια χρήση της κατοικίας καταγράφεται στα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων τριών (3) ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. 

Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί μετά τις 31.12.2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας. 

Στις ενοικιαζόμενες κατοικίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 1407/2013 της Επιτροπής ΕΕ για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης (200.000 €). Απαιτείται από τον Ωφελούμενο (πλήρη κύριο, επικαρπωτή) δήλωση συμμόρφωσης με τον κανονισμό de minimis, όπως αυτός εκάστοτε ισχύει καθώς και προσκόμιση αντίστοιχων δηλώσεων των λοιπών συνιδιοκτητών (πλήρης κύριος, επικαρπωτής). 

Επιπλέον, σε περίπτωση πολλών αιτήσεων του προγράμματος στο ίδιο πρόσωπο, το συνολικό ποσό της ενίσχυσης (επιχορήγησης, επιδότησης επιτοκίου και ακαθάριστου ισοδύναμου επιχορήγησης - ΑΙΕ) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 80.000€ συμπεριλαμβανομένου του συνόλου των αιτήσεών του. 

Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης

Για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ορίζεται ως εξής:

- Σε περίπτωση που η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία.

- Σε περίπτωση που η χρήση κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας.
αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.
Τα κριτήρια για την προτεραιοποίηση των αιτήσεων διαμορφώνονται ως εξής:

Η ιστοσελίδα του «Νέου Εξοικονομώ»  

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021»