420 δόσεις και διαγραφή οφειλών προς Δημόσιο και τράπεζες: Συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις

Η πλατφόρμα του Νέου Εξωδικαστικού Μηχανισμού ανακοινώθηκε από το Υπουργείo Οικονομικών και υπόσχεται ρύθμιση των οφειλών του Δημοσίου και των Ασφαλιστικών ταμείων έως 240 δόσεις καθώς και των οφειλών προς τους Χρηματοδοτικούς φορείς (δηλαδή Τράπεζες και Διαχειριστές απαιτήσεων) έως 420 δόσεις. 

Το ενδιαφέρον των οφειλετών για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό είναι δεδομένο.

Ποιες όμως είναι οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια?

Το νέο αυτό εργαλείο είναι κατάλληλο για όλες τις περιπτώσεις οφειλετών ή μόνο για ορισμένες?

Απαντήσεις μέσα από 16+1 Ερωτήσεις

1.Τι είναι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών;

Είναι ένα εργαλείο εξωδικαστικής ρύθμισης στο πλαίσιο του νέου νόμου της 2ης ευκαιρίας (ν. 4738/2020) που δίνει την δυνατότητα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς Χρηματοδοτικούς φορείς (δηλαδή Τράπεζες και Διαχειριστές Δανείων), Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία.

2. Ποιους αφορά ο Νέος Εξωδικαστικός Μηχανισμός;

Όλα τα Φυσικά και Νομικά πρόσωπα (δηλαδή Νοικοκυριά και Επιχειρήσεις) με πτωχευτική ικανότητα που έχουν οφειλές σε Τράπεζες και Διαχειριστές Δανείων, Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία και εμπλέκονται με την ιδιότητα του πρωτοφειλέτη, του συνοφειλέτη ή του εγγυητή.

3. Ποιες οφειλές αφορά;

Οι επιλέξιμες οφειλές, ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες. Τις «Οφειλές προς Χρηματοδοτικό Φορέα» και τις «Οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης».

• Οι «Οφειλές προς Χρηματοδοτικό Φορέα», αφορούν τις τραπεζικές οφειλές προς Τράπεζες (π.χ. Εθνική, Πειραιώς, Eurobank, Άλφα κ.α.), Διαχειριστές Δανείων (π.χ Dovalue, Cepal, Intrum κ.α), Τράπεζες υπό εκκαθάριση (π.χ. P.Q.H.), τις Εταιρείες Χρηματοδοτικής Μίσθωσης (Leasing) και τις Εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (Factoring).
• Οι «Οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης» αφορούν τις βασικές οφειλές προς τους φορείς αυτούς, καθώς και τυχόν πρόστιμα και προσαυξήσεις.

4. Ποιος υποβάλλει την αίτηση;

Την αίτηση μπορεί να υποβάλει ο οφειλέτης, αλλά και ο πιστωτής (δηλαδή οι Χρηματοδοτικοί φορείς, το Δημόσιο & τα Ασφαλιστικά Ταμεία).

5. Υπάρχουν εξαιρέσεις;

Εξαιρούνται οι ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν δεν προκύπτει από τα στοιχεία, ότι η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη έχει επιβαρυνθεί τουλάχιστον κατά 20% (αφορά τις ενήμερες οφειλές). Η επιδείνωση μπορεί να οφείλεται είτε στη μείωση των εισοδημάτων του, είτε στην αύξηση των δαπανών του.
• Όταν οι οφειλές προς έναν Χρηματοδοτικό Φορέα, αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 90% των συνολικών οφειλών προς Χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία ή όταν οι συνολικές οφειλές προς τα πρόσωπα αυτά, δεν υπερβαίνουν το ποσό των 10.000€.
• Όταν ο οφειλέτης έχει υποβάλει αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο για την επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης ή για την κήρυξη του σε πτώχευση ή για την υπαγωγή του στον παλαιό πτωχευτικό κώδικα (ν.3588/2007) ή τον Νόμο Κατσέλη (ν.3869/2010) ή τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Επιχειρήσεων (ν.4469/2017) εκτός και αν ο οφειλέτης έχει παραιτηθεί εγκαίρως.
• η επιχείρηση (Νομικό πρόσωπο) έχει τεθεί σε λύση ή σε εκκαθάριση.
• Όταν το φυσικό πρόσωπο ή το πρόσωπο που είναι εντεταλμένο στη διαχείριση του Νομικού προσώπου, έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για αξιόποινες πράξεις.

6. Υπάρχει προθεσμία για την υποβολή της αίτησης;

Δεν υπάρχει προθεσμία για την υποβολή της αίτησης. Η μόνη προθεσμία είναι αυτή για την ολοκλήρωση της διαδικασίας που είναι 2 μήνες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης (με παρατάσεις για ειδικούς λόγους). Σε αντίθετη περίπτωση, η διαδικασία θεωρείται άκαρπη.

Ωστόσο και πριν την παρέλευση των 2 μηνών, οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν να απορρίψουν την αίτηση του οφειλέτη και να μην υποβάλουν πρόταση ρύθμισης.

7. Υπάρχει Πιστωτής «Κλειδί»;

Υπάρχει. Οι Χρηματοδοτικοί Φορείς, δηλαδή οι Τράπεζες και οι Εταιρείες Διαχείρισης, είναι αυτοί που ουσιαστικά αποφασίζουν εάν προχωρήσει ή όχι η αίτηση ενός οφειλέτη. Ειδικότερα, ο νόμος αναφέρει ότι οι Χρηματοδοτικοί Φορείς δεν υποχρεούνται να υποβάλουν πρόταση για ρύθμιση οφειλών σε κάθε αίτηση που τους απευθύνεται. Μάλιστα, για να προχωρήσει και η ρύθμιση για τις οφειλές προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, θα πρέπει προηγουμένως η πλειοψηφία των Χρηματοδοτικών φορέων (τουλάχιστον το 60% επί του συνόλου των τραπεζικών οφειλών και το 40% εξ αυτών με ειδικό προνόμιο) να προτείνει πρόταση ρύθμισης.

8. Μπορεί ο οφειλέτης να ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό εάν έχει οφειλές μόνο σε Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία;

Μπορεί ο οφειλέτης να καταρτίσει διμερή σύμβαση με το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία για ποσό όχι λιγότερο από εκείνο που θα προέκυπτε από την πτώχευση του οφειλέτη, με την προϋπόθεση ότι ο αριθμός των δόσεων δεν θα υπερβαίνει τις 240 και η κάθε δόση δεν θα υπολείπεται το ποσό των € 50.

9. Με την συμμετοχή στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, αναστέλλονται τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης;

Με την υποβολή της αίτησης και έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο οφειλέτης κερδίζει αναστολή των αναγκαστικών μέτρων σε κινητά ή ακίνητα ιδιοκτησίας του, εκτός από την διενέργεια πλειστηριασμού που έχει προγραμματιστεί εντός 3 μηνών από την ημερομηνία της αίτησης.

10. Η υποβολή της αίτησης συνεπάγεται άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου;

Ναι. Κατά την δημιουργία της αίτησης, ζητείται από τον οφειλέτη (Αιτών) να συναινέσει στη άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου του.

Σε περίπτωση που δεν το κάνει, δεν μπορεί να προχωρήσει περαιτέρω.

Τι σημαίνει πρακτικά η συναίνεση του οφειλέτη;

Οι συμμετέχοντες Πιστωτές (Χρηματοδοτικοί φορείς, Δημόσιο & Ασφαλιστικά Ταμεία) θα έχουν πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία του οφειλέτη, από την φορολογική διοίκηση (π.χ δηλώσεις εισοδήματος και ακίνητης περιουσίας), τα ασφαλιστικά ταμεία (π.χ. στοιχεία οφειλών) καθώς και τις τράπεζες (π.χ. στοιχεία δανείων, καταθέσεων κ.λ.π). (Άρ.12 παρ.1 ν.4737/2020 (Α').

Τα δεδομένα του οφειλέτη, διατηρούνται για 3 χρόνια από την υποβολή τους, στη βάση δεδομένων της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ (Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους).

11. Τι προβλέπεται σχετικά με τη Διαγραφή Οφειλών;

Η διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού δεν υποχρεώνει τον πιστωτή να προβεί σε διαγραφή οφειλών. Η Διαγραφή Οφειλών από τον πιστωτή, γίνεται με τα συνήθη χρηματοκοοικονομικά κριτήρια .

12. Μπορώ να επιλέξω ποιες οφειλές θα ρυθμίσω?

Δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής. Ο οφειλέτης θα πρέπει να προβεί στη ρύθμιση όλων των οφειλών του προς Δημόσιο και τους Χρηματοδοτικούς φορείς. Σε περίπτωση που υπάρχουν υφιστάμενες ρυθμίσεις, αυτές θα αντικατασταθούν από την νέα ρύθμιση του Εξωδικαστικού Μηχανισμού.

13. Όταν λέμε Διαχειριστές Δανείων ποιους εννοούμε;

Ο ακριβής όρος είναι Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ), που εποπτεύονται από την Τράπεζα Ελλάδος και έχουν ως αντικείμενο την διαχείριση δανείων (Άρθρο 1 του ν. 4354/2015 - Α΄ 176) που είτε έχουν πωληθεί σε Ξένα Funds ή έχουν παραμείνει στη ιδιοκτησία των Τραπεζών, αλλά τους έχει δοθεί η διαχείριση.

14. Υπάρχει δυνατότητα Διαμεσολάβησης;

Ο Οφειλέτης μπορεί να υποβάλει πρόταση για διαμεσολάβηση εντός 10 ημερολογιακών ημερών από την λήψη πρότασης από τους Χρηματοδοτικούς φορείς και εφόσον η πλειοψηφία αυτών το αποδεχτεί, αναλαμβάνει την διαμεσολάβηση διαπιστευμένος διαμεσολαβητής (ν.4640/2019).

Ωστόσο και εάν από την ημέρα υποβολής του αιτήματος για διαμεσολάβηση, περάσουν 30 ημερολογιακές ημέρες χωρίς να έχει υπογραφεί η συμφωνία αναδιάρθρωσης μεταξύ του οφειλέτη και της πλειοψηφίας των πιστωτών, τότε η διαδικασία θεωρείται λήξασα, χωρίς δυνατότητα παράτασης ή ανανέωσης.

15. Υπάρχει προστασία Κύριας Κατοικίας;

Πλέον όχι. Ωστόσο, ο νέος Εξωδικαστικός Μηχανισμός προβλέπει (υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις) την 5ετη επιδότηση των δανείων της πρώτης κατοικίας του οφειλέτη, σε ποσοστό από 40% έως 80% της μηνιαίας δόσης ανάλογα με τις ημέρες καθυστέρησης του δανείου.

16. Ποιες οι κυριότερες διαφορές με το προηγούμενο καθεστώς του Εξωδικαστικού Μηχανισμού (ν.4469/2017);

1. Ο προηγούμενος Εξωδικαστικός Μηχανισμός αφορούσε μόνο ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Ο νέος νόμος δίνει την ευκαιρία να ενταχθούν και τα φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα καθώς και τα νομικά πρόσωπα που ασκούν οικονομικό σκοπό.
2. Επιπλέον, στο νέο νόμο ρυθμίζονται μόνον οι οφειλές προς Χρηματοδοτικούς φορείς (Τράπεζες & Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων), Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ στον προηγούμενο νόμο μπορούσαν να ρυθμιστούν και οφειλές προς ιδιώτες πιστωτές (π.χ. προμηθευτές).
3. Με το νέο καθεστώς, ο οφειλέτης, θα πρέπει να έχει οφειλές άνω των € 10.000 και να μην διατηρεί το 90% των συνολικών του οφειλών σε έναν μόνο χρηματοδοτικό φορέα. Με τον προηγούμενο νόμο, οι οφειλές έπρεπε να είναι τουλάχιστον € 20.000 και να μην συγκεντρώνεται το 85% των συνολικών οφειλών σε έναν μόνο πιστωτή.
4. Δεν ισχύουν πλέον οι ρόλοι του Συντονιστή και του Εμπειρογνώμονα και είναι στη διακριτική ευχέρεια της Τράπεζας ή της Εταιρείας Διαχείρισης Απαιτήσεων να υποβάλουν πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη.
5. Ο Οφειλέτης πλέον μπορεί να ρυθμίσει και ενήμερες οφειλές, φτάνει να προκύπτει η επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης κατά τουλάχιστον 20%. Στον προηγούμενο νόμο, υπήρχε η δυνατότητα ρύθμισης μόνο ληξιπρόθεσμων οφειλών.

17. Πότε εγκρίνεται η Σύμβαση Αναδιάρθρωσης των οφειλών;

Όταν με την υποβολή της αίτησης του οφειλέτη η πλειοψηφία των Χρηματοδοτικών φορέων (60% επί του συνόλου των απαιτήσεων τους και 40% των απαιτήσεων με ειδικό προνόμιο) υποβάλουν πρόταση ρύθμισης προς τον Οφειλέτη την οποία ο τελευταίος την κάνει αποδεκτή.

Συμπέρασμα - Αξίζει τον κόπο;

Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός, αν και αναμένεται να είναι πιο γρήγορος και ευέλικτος από τον προηγούμενο, είναι μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο από τον οφειλέτη κατά την διαδικασία της αίτησης και των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές, χωρίς να «υπόσχεται» το αποτέλεσμα που πολλές φορές ο οφειλέτης ελπίζει (π.χ διαγραφή οφειλών).

Η όλη διαδικασία φαίνεται να είναι ένας καλός τρόπος για επιχειρήσεις που χρωστούν σε πάνω από μία τράπεζα αλλά και στο δημόσιο, για να μπορέσουν «να βγάλουν άκρη» με όλους αυτούς του πιστωτές και ένα μη διαχειρίσημο χρέος, πετυχαίνοντας μία συνολική ρύθμιση με μεγάλη διάρκεια και (υπό προϋποθέσεις) Διαγραφή Οφειλών.

Ωστόσο, το «κλειδί» για μια επιτυχή αίτηση είναι η ανταπόκριση των Τραπεζών, που αποφασίζουν αποκλειστικά για την «τύχη» της αίτησης.